De vakantie naar Ierland zit er weer op; tijd om het verhaal over hobby-imker Marc Scholtes af te maken. In het vorige deel vertelde hij ons over wat er in de verschillende seizoenen zo allemaal in de bijenkast gebeurt, zoals bijvoorbeeld de rolverdeling onder de bijen en hoe de ingebouwde airco functioneert. In deze aflevering vertelt Marc Scholtes over de producten, die de bijen voor de mensen maken en heeft hij nog enkele tips voor de lezers.

Marc Scholtes:

“We beginnen met de Algemene Politie Verordening, want je moet wel met het een en ander rekening houden. Ik vertelde in het vorige stukje al, dat er toch wel regels zijn waar je aan moet voldoen. Tijdens de opleiding tot imker leer je niet alleen hoe een bijenvolk te werk gaat, maar ook hoe je hierin iets kan sturen. Uiteraard staat wet en regelgeving op het programma en zo komen we uit bij de Algemene Politie Verordening. Mijn dochter en ik hebben, als voorbeeld bijen in de bebouwde kom. Ik heb dit gemeld bij de gemeente Kerkrade.

Om aan de eisen van de gemeente te kunnen voldoen, hebben wij een hekwerk van ruim twee meter om de kast moeten bouwen, zodat de bijen eerst omhoog moeten om weg te kunnen vliegen. Normaliter gaan bijen niet bij de directe buren ‘foerageren’ omdat daar te weinig bloemen staan. Je moet je kunnen voorstellen dat er heel wat honing nodig is om de 65.000 bijen te voeden. Daarom vliegen de werksters tot een dikke drie kilpmeter van de kast om te kijken of zij iets van hun gading kunnen vinden. Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar bijen vertellen elkaar waar ze voedsel kunnen vinden door een dansje uit te voeren waarin richting en afstand wordt aangegeven.”

Het eerste A4-tje is inmiddels volgeschreven en Marc ziet aan mijn lichaamstaal, dat we langzaam moeten overstappen naar de producten. Hij begrijpt de hint en zegt lachend:
“Laten we het eens over de bijenproducten hebben. De mens heeft door de eeuwen heen bijen gehouden en zelf geleerd om diverse producten uit de bijenkast te halen die ook voor hen zelf nuttig zijn. Enkele bekende voorbeelden hiervan zijn: uiteraard honing, propolis, bijenwas, stuifmeel, koninginnengelei, bijengif en als laatste bijenkastlucht dat voor sommige longpatiënten grote voordelen kan bieden.

Honing:
Als de voorjaarsdracht is geweest, slinger ik de eerste honing. Met slingeren bedoel ik de honing uit de raten halen. Dat gebeurt met een slinger.

Volgens oud gebruik doe ik dit ook nog een tweede keer en wel voor 21 juli. Alles wat er dan nog binnenkomt is voor de bijen zelf. Wij proberen ook zo weinig mogelijk bij te voeren en wegen de kasten ook regelmatig om te zien of er nog genoeg honing in de kast als de winter langzaam op komst is. Exact is het niet aan te geven, maar een bijenvolk heeft zo’n 21 kilogram voedsel, honing om precies te zijn, nodig om goed door de winter heen te komen.

Als ik bij de tweede keer slingeren de honingkamer eraf haal, ga ik over tot het behandelen van de varroa-mijt. De varroa-mijt is nog steeds een grote bedreiging voor een bijenvolk. Als de bijen hier tegen niet behandeld worden, overleven zij de winter niet. Maar laten we hier niet te lang bij stilstaan, want daar kan ik weer een heel verhaal over vertellen. Laten we teruggaan naar het slingeren. Voordat we hiermee beginnen, worden de raten ontzegeld met daarvoor bestemd gereedschap. Daarna worden de raten in een slinger gezet, die met de hand of machinaal wordt aangedreven. Dat maakt niet veel uit. Uiteindelijk worden beide kanten om de beurt geslingerd om zo de honing uit de raten te krijgen. De honing loopt uit de slinger en gaat via twee zeven de honingemmer in. De honing wordt getest op het vochtgehalte, wat grotendeels weer de houdbaarheid bepaald. Iedere emmer krijgt een ‘lotnummer’ zodat altijd te achterhalen is waar de honing vandaan komt. Na enkele dagen wordt de honing afgeroomd en kan ze afgevuld worden in potjes. De etiketten op de potjes moeten voldoen aan bepaalde voorwaarden die door de EU worden gesteld.

Propolis:
Dit is de stof gemaakt van harsen van bomen, waar de bijen alles in hun bijenkast mee ontsmetten en dichtsmeren. Voor de mens is dit een product dat de aandacht waard is. Het helpt bij de genezing van wonden, acne, ontstekingen in de mond en keel, hooikoorts, eczeem en nog heel wat meer. Lees deze pagina eens en sta verwonderd waar dit spul allemaal goed voor is: https://projectloveforbees.files.wordpress.com/2017/11/de-geneeskracht-van-propolis.pdf

Was:
De bij produceert ook was dat uit de wasklieren van het achterlijf komt. Dit wordt al van oudsher gebruikt voor kaarsen maar ook in zalven, crèmes, boenwas, etc. Daarbij gebruikt de imker zelf de was om nieuwe wasplaten te maken en in de raten te zetten. Van zelfgemaakte was, weet de imker zeker dat er niet mee geknoeid is, wat de afgelopen jaren wel vaker is voorgekomen.

Pollen of stuifmeel:
Pollen worden door sommige imkers ook verzameld en verkocht om te gebruiken bij krachtmixen en ondersteuning van het immuunsysteem, verstoppingen e.d. Maar daar houd ik me niet mee bezig maar wel even de moeite waard om vermeld te worden.

Koninginnengelei:
Koninginnengelei wordt in Nederland ook wel Royal Jelly genoemd. Het is een zeer gezond middel dat verjongend werkt (anti-aging), stress tegengaat en energie geeft. Daarnaast stimuleert koninginnengelei het immuunsysteem.

Maar ik vind dat ik dit niet zo mijn ding. Het oogsten van deze stof bij de bijen is voor het volk nogal een stressige bezigheid. Het betekent namelijk, dat ik de volken heel veel koninginnen moet laten maken. Tussen de vijf en zeven gevulde koninginnencellen levert uiteindelijk ongeveer slechts één gram koninginnengelei op.

Bijengif:
In Nederland is er helaas nog maar weinig over bekend, maar uit archeologische vondsten weten we dat onze verre voorvaderen al gebruik maakten van bijengif voor het behandelen van bijvoorbeeld chronische pijnen. Maar ook bij alle degeneratieve ziektes, hart- en bloedvatproblemen, lymfestuwing en verschillende vormen van kanker wordt bijengif ingezet.

Ik hoorde van een oude imker dat zijn buurman vroeger regelmatig kwam en dan zijn hand in de bijenkast stak om gestoken te worden want dan had hij weer een tijdje minder last van zijn reuma. Ja, Wim allemaal leuke verhalen en een geweldige hobby die veel tijd vergt en op vakantie in het voorjaar kun je dus wel vergeten. Dat kan hoogstens pas begin augustus. Ik heb natuurlijk wel bijenproducten maar dan wel die, waarvan ik van mening ben dat het winnen ervan niet schadelijk is voor het volk, honing, propolis, bijenwas en zalf.”

De masterclass bijen van Marc Scholtes zit er weer op. Hoe langer je met Marc praat hoe enthousiaster je zelf wordt. Juist als mijn schrijfblok in mijn tas verdwijnt, wilt hij nog iets aanvullen over bijenzwermen, maar dat gaat niet door. Dat doen we nog wel eens in het voorjaar, als sommige jonge bijenvolken op vlucht gaan.

We zijn het inmiddels wel met Marc eens, dat er toch, vooral in het voorjaar flink wat tijd in gaat zitten. Marc boft, want hij krijgt flink wat hulp van zijn zesjarige kleindochter Madelin. Vandaar dat op de etiketten ook Bee & M&M staat (Marc & Madelin).