Deel 3: Ontwerp, bouw en eerstesteenlegging. Door: Boudewijn Nols –  Stichting ‘Eygelshoven door de eeuwen heen’

In 2022, is het 100 jaar geleden dat de nieuwe Grote St. Janskerk voor het eerst in gebruik is genomen. Reden om stil te staan bij de geschiedenis van deze kerk, de bouwgeschiedenis, de architecten en vooral ook de vele kunstenaars die een blijvende bijdrage hebben geleverd. In verschillende afleveringen worden bovenstaande thema’s besproken.

In het Gildeboek, een tijdschrift voor kerkelijke kunst en oudheidkunde, staat een omschrijving van de eisen van het kerkbestuur: ‘Voor het interieur was geëist, zoveel mogelijk gezicht op het altaar en bovendien zitplaatsen van de kinderen zonder hinder voor de ouderen. De laatste hebben aparte, lage communiebanken gekregen. Bovendien was de eis, achter aan de kerk verhoogde zitplaatsen en het zangkoor links naast het priesterkoor.’ 6

De kerk telt 740 zitplaatsen en heeft een aparte meisjes- en jongenskapel. Een betonnen boogconstructie vormt de hoofddraagconstructie. Ongetwijfeld een resultante van de lessen die Boosten heeft gevolgd bij Wiebenga in Den Haag. Er staan geen kolommen (zuilen) in de kerk.

Het exterieur van de kerk is asymmetrisch van vorm en de toren staat aan de rechterkant uit het midden dus. Voorts is gebruikt gemaakt van een aantal materialen die uit de regio komen.

De buitenwanden en de toren zijn van Limburgse mergel omringt door een plint van Nievelsteiner zandstenen. Voorts rode bakstenen vooral aan de binnenzijde. De dakbedekking is van leisteen.

Aan de hand van de ontwerpen van Boosten en Ritzen vindt er een aanbesteding plaats. Drie inschrijvers melden zich en in november 1920 blijkt dat Internationale Betonbouw uit Breda de beste inschrijvingsprijs heeft. In januari 1921 krijgen zij het werk gegund  voor f 73.975,-.

De eerstesteenlegging is oorspronkelijk gepland op 10 juli. Maar vanwege andere activiteiten dringen de voorzitters van de verenigingen erbij de pastoor op aan deze te verplaatsen. En zo is eerstesteenlegging op 17 juli 1921. De eerstesteenlegging wordt groots gevierd. Alle verenigingen gaan in optocht om half drie ’s middags naar de in aanbouw zijnde kerk. Ook is er dan twee dagen kermis.

Bij de eerstesteenlegging is ook het eerste kunstwerk gerealiseerd. Charles Vos, bevriend met Alfons Boosten, heeft de patroon van de kerk, de H. Joannes de Doper op deze eerste steen in reliëf afgebeeld. Naast de datum ook de tekst: ‘Prim. Lap. Pos.’ Primus lapis positus (est), de eerste steen is gelegd door: deken J.A.J. Franck van Kerkrade en pastoor F.C.L. Schijns van Eygelshoven.

Charles Vos (Maastricht 8 september 1888–Maastricht 19 februari 1954) is een Maastrichtse beeldhouwer opgeleid aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen en later aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Charles Vos is lid van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers en van de Bende van De Suisse. Een groep kunstenaars, architecten, schrijvers en dichters die vele avonden doorbrengen in het Café De Suisse aan het Vrijthof in Maastricht.

  ‘Het gildeboek; tijdschrift voor kerkelijke kunst en oudheidkunde’, jrg 4, no 1, 1921.

  ‘Betonwerken R.K. Kerk’, De Zuid-Limburger, Kerkrade, 13-11-1920, p6.

  ‘Eijgelshoven. Eerste steenlegging’, Limburgsch Dagblad, Heerlen, 21-7-1921, p3.

  ‘Charles Vos (beeldhouwer)’, Wikipedia, de vrije encyclopedie, 14 jan 2022.

Perspectieftekening van het ontwerp van de nieuwe kerk door Boosten en Ritzen met rechts ook een voorstel voor een nieuwe pastorie.

Eerstesteenlegging 17 juli 1921 (Foto: Stichting ‘Eygelshoven door de eeuwen heen’)

De steen met links een reliëf van St. Joannes de Doper gemaakt door Charles Vos.  (Foto: Boudewijn Nols)